Bạn có biết bệnh đái tháo đường không chỉ có một loại và cũng không phải lúc nào cũng xảy ra ở những người trung niên, cao tuổi. Đái tháo đường tuýp 1 (tiểu đường tuýp 1) là loại hay xuất hiện ở độ tuổi trẻ, thanh thiếu niên và có thể phát hiện khi đã trưởng thành.
Bệnh đái tháo đường tuýp 1 (tiểu đường tuýp 1) là gì?
Bệnh đái tháo đường (hay trước đây gọi là tiểu đường) là một bệnh chuyển hóa khiến cho nồng độ đường trong máu cao hơn bình thường và gây ra nhiều triệu chứng. Bệnh được chia thành hai loại là bệnh đái tháo đường tuýp 1 và bệnh đái tháo đường tuýp 2.
Trong đó, đái tháo đường tuýp 1 (tiểu đường tuýp 1) còn được xem là đái tháo đường phụ thuộc vào insulin. Đây là bệnh lý mạn tính xảy ra do tuyến tụy sản xuất ít hoặc không tiết ra insulin – hormone rất quan trọng giúp cho glucose (đường) có thể đi vào và tạo ra năng lượng cho các tế bào. Nếu không có insulin, quá nhiều glucose sẽ tích tụ trong máu dẫn đến bệnh đái tháo đường. Theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở tim, mắt, thận, thần kinh, nướu và răng của bạn.
Triệu chứng thường gặp
Triệu chứng bệnh đái tháo đường tuýp 1 (tiểu dường tuýp 1)
Những triệu chứng của bệnh đái tháo đường tuýp 1 có thể diễn biến rất nhanh, bao gồm:
- Mờ mắt
- Đi tiểu thường xuyên
- Cảm thấy rất khát nước và đói thường xuyên
- Bị nhiễm trùng thường xuyên
- Cảm thấy mệt mỏi và yếu
- Vết thương lâu lành
- Cảm giác tê ở tay hoặc chân
- Sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân.
Bạn có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nguyên nhân gây ra bệnh đái tháo đường tuýp 1 (tiểu đường tuýp 1)
Bệnh lý này xảy ra do tuyến tụy không sản xuất hoặc sản xuất không đủ lượng insulin cần thiết. Kết quả là glucose không thể vào trong tế bào để giúp bạn dự trữ năng lượng và dẫn đến lượng glucose trong máu quá cao gây ra hiện tượng tăng đường huyết.
Đối với hầu hết người bệnh đái tháo đường, nguyên nhân của tình trạng thiếu insulin thường là do hệ miễn dịch sẽ phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy. Lý do của hiện tượng này hiện vẫn chưa rõ. Những nguyên nhân khác bao gồm các bệnh khác như xơ nang ảnh hưởng đến tuyến tụy, phẫu thuật loại bỏ tuyến tụy, và chứng viêm (sưng, kích thích) tuyến tụy nặng cũng có thể gây ra bệnh lý này bằng cách gây tổn thương tụy.
Những ai có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 1 (tiểu đường tuýp 1)?
- Nhìn chung, bệnh đái tháo đường tuýp 1 ít gặp hơn nhiều so với tuýp 2. Nam giới thường bị đái tháo đường tuýp 1 nhiều hơn phụ nữ, đặc biệt là những người có vấn đề ở tuyến tụy hoặc trong gia đình có tiền sử mắc bệnh lý này. Bệnh thường bắt đầu ở lứa tuổi từ 4–7 tuổi và 10–14 tuổi.
- Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 1 (tiểu đường tuýp 1)
Hiện tại vẫn chưa xác định được các nguy cơ rõ ràng của bệnh đái tháo đường tuýp 1. Những yếu cố có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh này là:
- Tiền sử gia đình: bất cứ người nào có anh chị em hoặc cha hoặc mẹ bị bệnh đái tháo đường đều có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Di truyền: một số loại gen có thể làm nguy cơ mắc bệnh tăng cao hơn.
- Tuổi tác: mặc dù bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng nó thường xuất hiện ở hai thời điểm đáng chú ý nhất. Thời điểm đầu tiên xuất hiện ở trẻ em từ 4–7 tuổi và thời điểm thứ hai là ở trẻ em từ 10–14 tuổi.
Một số yếu tố nguy cơ khác có thể bao gồm:
- Tiếp xúc với một số virus, chẳng hạn như virus Epstein-Barr, virus Coxsackie, virus rubella và cytomegalovirus có thể gây hủy hoại hệ thống tự miễn dịch của các tế bào tiểu đảo, hoặc virus lây nhiễm trực tiếp sang các tế bào này
- Sớm uống sữa bò
- Nồng độ vitamin D thấp
- Uống nước có chứa nhiều nitrat
- Cho em bé tập ăn ngũ cốc và gluten sớm (trước 4 tháng) hoặc trễ (sau 7 tháng)
- Có mẹ bị tiền sản giật trong giai đoạn mang thai;
- Bệnh vàng da bẩm sinh.
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Bác sĩ có thể chẩn đoán đái tháo đường tuýp 1 thông qua các xét nghiệm máu sau:
- Xét nghiệm nồng độ đường huyết lúc đói
- Xét nghiệm dung nạp glucose
- Xét nghiệm Hemoglobin A1C
- Xét nghiệm máu ngẫu nhiên (lúc không đói)
Nếu được chẩn đoán mắc bệnh, bạn có thể sẽ cần đến gặp bác sĩ 3 tháng một lần để:
- Kiểm tra huyết áp của bạn
- Kiểm tra da và xương ở chân của bạn
- Kiểm tra xem chân bạn có trở nên tê liệt không
- Kiểm tra phần sau của mắt bằng một công cụ dùng ánh sáng đặt biệt
- Xét nghiệm HbA1C (6 tháng/ lần nếu bệnh của bạn đã được kiểm soát tốt).
Các kiểm tra này sẽ giúp bạn và bác sĩ kiểm soát được diễn tiến của bệnh tiểu đường tuýp 1 và ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra. Ngoài ra, bạn cũng nên thực hiện những kiểm tra sau đây hằng năm:
- Xét nghiệm nồng độ cholesterol và triglyceride hằng năm
- Đến gặp nha sĩ 6 tháng một lần để đề phòng biến chứng răng miệng
- Thực hiện các xét nghiệm để đảm bảo rằng thận của bạn vẫn đang hoạt động tốt (như xét nghiệm microalbumin niệu và tỷ số creatinin)